In de bijna 40 jaar sinds ik naar Utrecht verhuisde, was ik nog niet eerder naar het Catharijne Convent geweest. Ik heb als student jarenlang op een steenworp afstand gewoond, maar op dat moment was ik niet zo bezig met religieuze kunst, en dat is wel een belangrijk onderdeel van de collectie.
Ze hebben prachtige stukken, eeuwenoud, zeer kostbaar en de collectie vertelt een fascinerend verhaal over het Christendom in Utrecht en in Nederland. Ook voor een twintigjarige student was dat interessant geweest, maar ik denk dat ik me op dat moment nog te kwetsbaar voelde. Ik had de pastoor in Overvecht waar mijn eerste studentenhuis stond pas net verteld dat ik geen belangstelling had om me aan te sluiten bij zijn parochie.
Als student was ik nog maar net uit de katholieke traditie gestapt die ik van mijn ouders had meegekregen. Mijn vader was toen al niet meer gelovig, en onlangs vertelde hij dat ook zijn ouders, geboren aan het begin van de twintigste eeuw, niet meer echt kerks waren. Ook mijn moeder was meer een culturele katholiek. Maar de katholieke scholen die ik bezocht had, hadden wel hun best gedaan om het geloof aan te wakkeren. Ik ben gedoopt, heb de heilige communie gedaan en het vormsel, dus formeel was ik katholiek. Het heeft me alleen nooit echt gegrepen, ik heb nooit de aanwezigheid van God gevoeld. Zoals Jan Marijnissen dat zo mooi zei: de rede verzet zich ertegen. Ik ben meer van de school van Selina O’Grady, die stelt dat de mens god geschapen heeft.
Maar het kan even duren voor een mening een overtuiging is geworden, zo vanzelfsprekend dat je hem als een oude huid kunt afstropen. Ik kom eigenlijk best graag in kerken, ook al beschouw ik mezelf als een overtuigd atheïst. In mijn kijk op de wereld is geen plaats voor een goddelijke ingeving, maar wel voor een religieus gevoel. Het heeft wel iets moois, dat talent om je eigenbelang ondergeschikt te kunnen maken aan de stellige overtuiging dat je voor iets groters strijdt. Als dat je weghoudt van kortzichtig egoïsme, als het je aanmoedigt om je geweten te volgen, dan lijkt me daar weinig mis mee. Als het je echter weghoudt van medemenselijkheid en compassie omdat je denkt dat jouw geloof beter is dan dat van de aanhangers van een ander geloof, dan vrees ik dat we het ene kwaad inrichten voor iets wat minstens zo erg is.
Ook met die blik kan je naar zo’n expositie kijken. Leerzaam.
Geef een reactie