Wat is dat toch dat Trump beweegt? Narcisme? Dat is te simpel. Ook als hij een narcist is, heeft hij toch een verdraaid goede neus voor de onderbuikgevoelens waarop hij kan mikken. En niet alleen Trump, ook Poetin, en Wilders, en Orban, en, nou ja, noem het hele rijtje maar op. Zij keren zich af van ‘het vrije Westen’, de progressieve, liberale samenleving die mijn generatie als vanzelfsprekend heeft meegekregen.
Het laatste wat een vis ontdekt, is het water. Dat schijnt een oude Chinese wijsheid te zijn: de dingen die vanzelfsprekend zijn, die je altijd voor lief hebt genomen, blijken onmisbaar te zijn als je ze niet meer hebt. Nee, ik wil hier niet een beeld neerzetten van alle vrijheden die wij kwijt gaan raken. Wel probeer ik onder woorden te brengen dat het voor ons heel ingewikkeld is om te zien hoe anderen onze vissenkom zien.
Wij genieten van onze vrijheid — de vrijheid om op onze fiets te klimmen, naar het park te rijden, daar een cappuccino te halen en het op een bankje op te drinken. De vrijheid om naar de bioscoop te gaan en maffe films te kijken, of naar de bibliotheek en maffe boeken te lezen, of op het internet te surfen en maffe kattenfilmpjes te kijken. En ook de vrijheid om verliefd te worden op wie we willen, om te geloven in welke religie we maar willen en om ons te presenteren zoals we maar willen.
Maar dat die koffie komt van koffieplantages waar mensen worden uitgebuit, dat de computers draaien op stroom die wordt opgewekt op een manier die bijdraagt aan de klimaatverandering, en dat onze vrijpostigheid met onze kijk op de wereld barsten slaat in andermans onwrikbare waarheden, daarvan zijn we ons niet bewust. Dat roept weerstand op. We worden gezien als arrogant, als gevoelloos. En niet geheel ten onrechte.
En dan zit er bovendien op die vrijheid ook nog een dikke laag suiker van verleiding door bedrijven die niet ons bestwil voor ogen hebben, en al helemaal niet dat van de rest van de wereld, maar hun eigen winstbejag — de vele goedkope kleding, de laatste iPhone, de Chinese troep waar je misschien nooit wat mee zult doen, maar die wel de halve wereld over reist — dat beseffen we ook niet. Dat is het corrupte kapitalistische systeem waar niemand gelukkig van wordt.
Trump is geen wijze man, en Poetin al evenmin. Het zijn beide narcisten, mensen die een raar instinct hebben voor hoe ze zo veel mogelijk macht naar zich toe kunnen trekken, en die daar ongelooflijk door gecorrumpeerd zijn. Ik denk dat hun macht voedt op de afkeer die veel mensen hebben van de keerzijde van onze vrijheid, de humus waar die op teert.
Ben ik dan tegen vrijheid? Nee, zeker niet. Maar ik denk wel dat er een zekere decadentie is gekomen in onze westerse levensstijl, en ik denk ook dat we ons jarenlang zand in de ogen hebben laten strooien over hoe onbekommerd we kunnen leven. We weten onderhand wel dat we fors boven budget leven qua milieubelasting, dat we zo niet kunnen doorgaan. Het wordt ook tijd dat we ons gaan realiseren dat er een verschil is tussen vrijheid en achteloosheid. Die spiegel houdt Trump ons voor. Heeft het zin, komt het dan allemaal goed? Ik durf het niet te beloven. Maar ik weet wel dat dit systeem niet klopt. Trump komt niet uit de lucht vallen. Hij is het product van onze wereld. Het is tijd om dat te beseffen.
Geef een reactie